Waarom we zo graag naar een zonsondergang kijken

Een aantal dagen geleden verbleef ik aan de prachtige kust van Schoorl. 's Avonds rond een uur of negen zag je iedereen vanuit de strandtentjes en vakantiehuisjes het strand op spurten. In een minuut of tien verzamelden zich honderden mensen op het strand, allemaal met het fototoestel in de aanslag, hopende het perfecte plaatje van de perfecte zonsondergang in zee te schieten. Die honderden mensen op een kluitje op het strand om de zonsondergang te fotograferen vond ik wellicht nog wel een fascinerender beeld dan de zonsondergang zelf. Waarom doen mensen dit?

Vanuit de psychologie zijn hier natuurlijk wel een aantal redenen voor aan te dragen. In de eerste plaats speelt een effect dat ook wel 'lichamelijke synchronisatie' wordt genoemd: we doen met ons lichaam wat andere mensen met hun lichaam doen. Zo schrijft Frans de Waal in zijn boek Een tijd voor Empathie hierover (p. 63): "In de dierentuin van Emmen verzamelde een hele troep bavianen zich boven op hun rots. Alle dieren keken precies dezelfde kant uit. Een hele week lang aten, paarden en vlooiden ze niet. Ze bleven maar in de verte staren en niemand kon thuisbrengen waarnaar precies. In plaatselijke kranten stonden foto's van de apenrots en werd gespeculeerd of de dieren misschien waren geschrokken van een ufo. Hoewel deze verklaring het unieke pluspunt had dat in een verslag van primatengedrag tegelijk het bestaan van ufo's werd bewezen, kende niemand de ware reden en was alleen duidelijk dat de bavianen gelijkgestemd waren". Ja, we zijn net apen. Feit is dat er een enorme sociale informatie uitgaat van het gezicht van anderen. Wanneer we iemand ergens naar zien kijken dan gaat onze blik als vanzelf diezelfde kant op. Daar waar de ander naar kijkt moet wel zo interessant zijn dat wij daar zelf ook naar gaan kijken. En zo sta je al snel met z'n allen op een kluitje naar hetzelfde te kijken.

Daarnaast speelt een rol dat we weten dat ons geheugen feilbaar is. Dat wat we mooi vinden willen we nooit vergeten en daarom maken we foto's van de eiffeltoren, van het colosseum en van een mooie zonsondergang. Wij mensen blijven, hoe je het ook wendt of keert, verzamelaars. We verzamelen niet alleen spullen maar ook momenten die we willen koesteren.

Sinds de opkomst van social media is het nemen van foto's belangrijker geworden. Inmiddels gebruiken we niet alleen meer foto's om mooie momenten te koesteren, maar vooral ook te delen op social media. We schreeuwen met onze foto's op social media uit "kijk, ik was hier!". Een foto van een zonsondergang op social media is een vorm van sociaal bewijs waarbij je aan je omgeving kan laten zien wat voor een leuk leven je hebt, wat voor een leuke dingen je ziet en doet, en dus wat voor een leuk mens jij wel niet moet zijn.

Maar er speelt nog meer. Het is ook de zonsondergang zelf die onze harten sneller laat kloppen. Het beeld van de zonsondergang is een beeld dat mensen een uitermate prettig gevoel geeft. In haar heerlijke boek Vrolijkheid legt voormalig hoofd Design van IDEO (belangrijke grondleggers van Design Thinking!) Ingrid Fetell Lee uit wat mensen vrolijk stemt. De zonsondergang voldoet aan zeer veel criteria van een vrolijk beeld. In de eerste plaats komt dat door de kleuren. Geel en oranje zijn warme en energieke kleuren die mensen een vrolijk en oppeppend gevoel geven. Daarbij is zonlicht iets wat Fetell Lee in haar boek 'vrolijk licht' noemt (in tegenstelling tot het saaie licht uit TL-buizen in een kantoorgebouw). En wij mensen houden van licht! Ingrid Fetell Lee schrijft (p. 50): "Wij mensen zijn net als motten: wij kunnen licht niet weerstaan".